Maciek Froński
 << 1   2 
Dysk z Festos - nieodgadniona zagadka
Evansa): 02, 09, 16, 22, 27, 29 oraz kombinacja znaków 02-12 (wielu uczonych określa jednak znak 02 jako determinantyw, czyli znak, któremu nie jest przypisane określone brzmienie, a jedynie pewien szerszy obszar znaczeniowy - znak ten miałby jedynie pomagać w odczytaniu następującego po nim słowa). Bywa, że w jednym wyrazie występuje dwa lub więcej przedrostków. Można wtedy zaobserwować ciekawe zjawisko, coś jakby pewien ustalony porządek ich występowania. Otóż prefiksy 02 i 02-12, które nigdy nie występują w tym samym wyrazie, pojawiają się zawsze na jego początku, przed innymi. Dalej przedrostek 22 zawsze poprzedza 29 (o ile, rzecz jasna, znajdą się w tym samym wyrazie) a przedrostek 09 pojawia się przed 27. Najprawdopodobniej znaki 09 i 22 oraz 27 i 29 wzajemnie się wykluczają, a gdy występują obok siebie, znak z pierwszej z tych par poprzedza znak z drugiej. Natomiast znak 16 nigdy w tekście dysku nie wystąpił w towarzystwie innego prefiksu.

Możemy też wyodrębnić występujące w tekście sufiksy (przyrostki - również nazwane umownie): 12, 18 z „wiramą”, 35 i 38. Pojawiają się one bardzo często na końcu wyrazów, choć można je też spotkać w ich części środkowej. Zarówno jednak przedrostki, jak i przyrostki można wyodrębnić z tekstu między innymi poprzez porównywanie podobnych kombinacji znaków, w których albo w jednej taki człon występuje, a w drugiej nie, choć poza tym są identyczne (np. 22-29-36-07-08 i 29-36-07-08 czy 02-12-13-01-18 z „wiramą” i 02-12-13-01), albo w obu występują takie człony, choć odmienne, przy czym reszta kombinacji jest identyczna (np. 27-34-23-25 i 29-34-23-25 czy 27-45-07-35 i 27-45-07-12).

Poza tym w tekście wiele znaków ma tendencję do pojawiania się razem, tworząc pewne stałe kombinacje, takie jak: 13-01, 06-35, 06-18, 45-07, 45-07 z „wiramą”, 24-20 czy 31-26, przy czym znak 06 zawsze występuje przed znakiem 18 lub 35, znak 45 zawsze pojawia się przed znakiem 07 lub 07 z „wiramą”, znak 20 zawsze występuje po znaku 24, a znak 31 przed znakiem 26.

Co ciekawsze, pewne różnice występują także między obiema stronami dysku. Na stronie A (tak zwykło się oznaczać tę stronę, na której znajduje się 31 wyrazów) poszczególne słowa znacznie częściej się powtarzają, więcej jest zarówno kombinacji bardzo długich (sześcio- i siedmiosylabowych), jak i bardzo krótkich (jedno- i dwusylabowych), więcej jest też znaków z „wiramą”. Na stronie A wyrazy częściej zaczynają się od prefiksów 02-12 - 27, a kończą sufiksami 12 i 38. Na stronie A częściej pojawiają się rdzenie 06-18 i 31-26, a na stronie B - 06-35, 45-07 i 24-20. Skąd się biorą te różnice i czy mają jakiekolwiek znaczenie - nie wiadomo.

Nie musimy jednak o tym wszystkim myśleć zwiedzając bardzo ciekawe ruiny pałacu w Festos, mając przed sobą wspaniały widok na kreteńskie pola i sady, nad którymi majestatycznie wznosi się góra Ida. Sam zaś dysk możemy obejrzeć w Muzeum Archeologicznym w Iraklionie.

Bibliografia:
1. Aleksander Kondratow: „Zaginione cywilizacje”, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1983;
2. Jerzy Cepik: „Jak człowiek nauczył się pisać”, Nasza Księgarnia, Warszawa 1987;
3. Georges Jean: „Writing. The Story of Alphabets and Scripts”, Thames and Hudson, Londyn 1992;
4. Jerzy Ciechanowicz: „Cień Minotaura”, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1996;
5. John Chadwick: „Pismo linearne B i pisma pokrewne”, Wydawnictwo RTW, Warszawa 1998 roku;
6. Tomasz Zieliński: „Dysk Przemówił”, „Przekrój”, nr 1705 z 11 grudnia 1977 roku;
7. Krzysztof Tomasz Witczak: „Kreteńskie pismo „hieroglificzne”: Co dziś o nim wiemy?”, „Nowy Filomata”, nr 2 z 1997 roku.
 << 1   2 
Maciek Froński
fot. Zuzia Frońska


Rozpoznanie bojem
Poezja spokoju moralnego
Iwan Bunin. Wciąż smutno wierzę w swoje szczęście...
Efekt zimnej wody
Michel Houellebecq: Niepogodzony. Antologia osobista 1991-2013


Michel Houellebecq: "Niepogodzony. Antologia osobista 1991-2013", WAB, Warszawa 2021 (wspólnie z Szymonem Żuchowskim)
Robert Frost: "Ogień i lód", Afront nr 3(12)/2020




Hosted by Onyx Sp. z o. o. Copyright © 2007 - 2024  Fundacja Literatury w Internecie